Johan van Oord (NL)

Het zou interessant zijn een boek te schrijven over één kunstwerk.
Hoe komt een kunstwerk tot stand? Kunstwerken komen voort uit kunstwerken, uit contexten, uit kunstenaars, uit diens ouders, uit de maatschappij, uit de traditie van de beeldende kunst enzovoort. Het boek kan naast de geschiedenis ook aandacht geven aan de referenties aan..., waar wil een kunstwerk naar toe? Uiteindelijk wordt dat boek te dik, want het is een encyclopedie van het leven (ik associeer nu met het verhaal van Borges over de cartografen, zó gespecialiseerd dat zij een kaart wilden maken die het hele land bedekte).

Het gaat over maat houden. Ook over maat vinden. Maat. Maat. Een tel, een tel – nog één en... '1,2,3; 1,2,3' – een werk van Johan van Oord!
In het werk met 28 ultramarijn cirkels zoekt Johan heel precies naar de juiste plek voor elke cirkel. Denk aan hoe a.h.w. 'bonbons in een doos' passen. Plaatsbepaling en precieze maatvoering binnen de compositie: aan de buitenzijde vier maal drie cirkels, in het midden tweemaal drie cirkels en tien kleinere 'losse' cirkels. Elke cirkel is met de passer getekend en daarbinnen met de penseel uit losse hand vakkundig ingevuld; binnen de cirkel een kleinere tweede cirkel; het ultramarijn is daar iets donkerder. Alles klopt, is helder en in rust. Het oog springt wel ... Ultramarijn is een van de vier traditionele kleuren, die Johan gebruikt. De overige zijn Venetiaans rood, gele oker, olijfgroen. Enkele jaren geleden voegde hij chocolade toe – als materiaal en om de kleur: 'noir puissant' en 'noir absolu'.

Composities ontstaan vanuit het tekenen, veel tekeningen... Zie de bijgaande schets voor 'no. 16' en voor 'compositie met watervogel'. Eenmaal gereed wordt aan sommige composities gedurende 20 jaar gewerkt. Enkele 'families' zijn door PHŒBUS•Rotterdam op de Art Rotterdam 2019 getoond. Heel spannend dat de 'Compositie met watervogel' lijkt te dromen van mogelijke bestemmingen: in het Oval Office – Obama kijkt met verwondering; in Paleis Noordeinde – de Koning en minister president Mark Rutte vergaderen; in het atelier van Le Corbusier; binnen een foto van Erwin Olaf van huiselijke omgeving met twee mannen.

Stefan Gritsch heeft de muziek in het werk van Johan van Oord herkend: bij het zien van de compositie met (verticaal) zes rijen van drie sterren (horizontaal), maakte hij een tekening van het (middeleeuwse) klankharmoniesysteem van Villard D'Honnecourt.

Kunstenaarspagina Johan van Oord